Het web van misinformatie: De keerzijde van het Internet

In de afgelopen twee decennia heeft de informatietechnologiesector (IT) een aantal belangrijke ontwikkelingen doorgemaakt. Deze waren vooral prominent in de opkomst van sociale mediatoepassingen en webgebaseerde platforms, die de manier hebben veranderd waarop we informatie uit verschillende bronnen ontvangen, waarnemen en erop reageren.

Het internet heeft een grote vlucht genomen in de verspreiding van valse informatie. De snelle verspreiding van informatie via sociale medianetwerken heeft dit probleem nog verergerd en is in een alarmerend tempo geëscaleerd. Valse informatie, afkomstig van welke bron dan ook, kan nu sneller dan ooit worden verspreid, wat verstrekkende gevolgen heeft in meerdere sectoren van de samenleving.

Misinformatie versus desinformatie

In de context van valse informatie worden twee verwante termen – ‘misinformatie’ en ‘desinformatie’ – gebruikt. Het is belangrijk om hier onderscheid tussen te maken, omdat de twee concepten verschillend zijn.

• Misinformatie is de verspreiding van onjuiste of misleidende informatie, vaak onbedoeld, zonder de expliciete bedoeling om anderen te misleiden of te bedriegen.
• Desinformatie is het opzettelijk verspreiden van valse informatie met het doel om individuen of het grote publiek te misleiden, meestal op grote schaal.

Inzicht in de impact van desinformatie is cruciaal en het is essentieel om strategieën te onderzoeken om het escalerende probleem te bestrijden.

Een van de redenen waarom desinformatie de neiging heeft om op grotere schaal verspreid te worden in vergelijking met desinformatie, is het grotere aantal mensen dat de informatie onbewust deelt.

Het internet heeft veel voordelen gebracht, maar elk voordeel heeft zo ook zijn nadeel. Hoewel het toegang biedt tot een enorme hoeveelheid informatie en wereldwijde connectiviteit mogelijk maakt, is het ook een broedplaats voor verkeerde informatie geworden, wat een uitdaging vormt voor samenlevingen en democratieën op alle niveaus.

Het gemak waarmee informatie online beschikbaar is en gedeeld kan worden, heeft een cultuur gecreëerd waarin desinformatie floreert, gevoed door de virale aard van sociale media.

Hoe beïnvloedt verkeerde informatie de publieke opinie en de besluitvorming?

De omvangrijke verspreiding van onjuiste informatie via sociale medianetwerken en andere online platforms kan het vertrouwen van mensen in technologie aantasten. In de aanwezigheid van wijdverspreide valse informatie wordt het moeilijk voor mensen om waarheid van leugens te onderscheiden.

De situatie wordt nog verergerd wanneer verkeerde informatie de publieke opinie en kritieke besluitvormingsprocessen beïnvloedt. De effecten van verkeerde informatie zijn verstrekkend en beïnvloeden verschillende domeinen zoals politiek, sociale kwesties en volksgezondheid.

Misinformatie vormt niet alleen een bedreiging voor democratieën, maar brengt ook de maatschappelijke eenheid in gevaar. Een opmerkelijk voorbeeld is de bewering van aanhangers van de verliezende kandidaat in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016, die suggereerden dat misleidende informatie een belangrijke rol speelde in het polariseren van de publieke opinie tegen hun kandidaat.

Bovendien wakkert valse informatie niet alleen de verdeeldheid aan, maar ondermijnt het ook de basis van gezonde openbare debatten over kritieke onderwerpen. De aanwezigheid ervan belemmert het vermogen van individuen om weloverwogen beslissingen te nemen, wat mogelijke gevolgen heeft voor het algemene welzijn van de samenleving.

De rol van technologie en sociale media in de toename van desinformatie

Technologie, met name sociale mediaplatforms, speelt een belangrijke rol in het verergeren van de verspreiding van verkeerde informatie onder individuen en gemeenschappen. Algoritmes en methodologieën die zijn ontworpen om de betrokkenheid van gebruikers te optimaliseren, kunnen onbedoeld valse informatie bevorderen, wat bijdraagt aan de snelle en grootschalige verspreiding ervan.

Door de hoge mate van onderlinge verbondenheid van sociale media kan verkeerde informatie snel worden verspreid onder een groot publiek, waardoor de beschikbaarheid van accurate informatie vaak wordt overtroffen.

De verspreiding van desinformatie wordt verder aangewakkerd door het ontstaan van filterbubbels, die ontstaan door het personaliseren van inhoud via algoritmen.

In een poging om de meest relevante antwoorden te geven, analyseren algoritmes informatie van gebruikers, zoals locatie, eerdere kliks en browsegeschiedenis, om zoekresultaten te filteren.

Het resultaat is dat gebruikers worden afgesneden van informatie die in strijd is met hun mening, waardoor ze effectief in een culturele of intellectuele bubbel verblijven.

Filterbubbels dragen dus bij aan het in stand houden van valse verhalen en beperkte perspectieven. Naast het versterken van vooroordelen en percepties, beperken ze kritisch denken en belemmeren ze het overwegen van meerdere gezichtspunten.

Als gevolg hiervan neemt de vatbaarheid van individuen voor verkeerde informatie toe naarmate ze worden blootgesteld aan een beperkter scala aan meningen.

Technologische uitdagingen bij het aanpakken van desinformatie

De dynamische aard van online platforms en de schaal waarop informatie wordt gegenereerd en verspreid, vormen belangrijke technologische uitdagingen voor het aanpakken van desinformatie.

• Snelle verspreiding

Het genereren van content op het internet en sociale mediaplatforms heeft een ongekende snelheid bereikt, met meer dan een petabyte die dagelijks wordt gecreëerd. Daarom vormt de snelle verspreiding van zowel accurate informatie als misinformatie een belangrijke uitdaging die de aandacht en inspanningen van onderzoekers vereist.

• Algoritmische beperkingen

Hoewel online platforms en sociale-mediatoepassingen algoritmen gebruiken om valse informatie te detecteren en te markeren, blijft het nauwkeurig identificeren van onjuiste informatie een uitdaging. De beperkingen van bestaande algoritmen kunnen worden toegeschreven aan verschillende factoren zoals het gebrek aan contextueel begrip, grote hoeveelheden continu gegenereerde gegevens en de aanwezigheid van taal- en cultuurbarrières.

• Complexe internetarchitectuur

De complexiteit van het internet blijft toenemen. Daardoor neemt de mogelijkheid om verkeerde informatie over grenzen heen te verspreiden in een ongekend tempo toe. Deze snelle verspreiding stelt ons voor aanzienlijke uitdagingen bij het handhaven van consistent beleid en normen in meerdere jurisdicties.

Bovendien varieert de perceptie van misinformatie in verschillende culturele en maatschappelijke contexten, wat de taak voor online platforms nog ingewikkelder maakt. Deze platforms moeten omgaan met verschillende perspectieven en gevoeligheden met betrekking tot verkeerde informatie.

• Voortdurend veranderende strategieën

Een andere uitdaging zijn de snel veranderende tactieken en methodologieën die worden gebruikt om desinformatie te verspreiden. Online platforms en sociale medianetwerken moeten hun detectie- en preventiemechanismen voortdurend verbeteren om effectief te blijven in het bestrijden van het steeds veranderende landschap van valse informatie.

Dit vereist voortdurende investeringen in onderzoek en ontwikkeling om de mogelijkheden van algoritmen en gegevensanalysetechnieken te verbeteren.

Sterker kunnen weren in de strijd tegen Desinformatie

• Fact-checking initiatieven in de praktijk brengen

Om misinformatie op het internet tegen te gaan, hebben verschillende organisaties ook verschillende initiatieven genomen om feiten te controleren. Sommige organisaties, zoals Google, hebben fact-checking tools geïntroduceerd om de verspreiding van misinformatie tegen te gaan.

Er zijn ook andere fact-checking tools beschikbaar, zoals FactCheck, POLITIFACT en The Washington Post Fact Checker. Bovendien stellen bepaalde organisaties toegewijde personen aan die inhoud nauwgezet onderzoeken om de nauwkeurigheid ervan te garanderen. Ze gebruiken onderzoekstechnieken, raadplegen experts en analyseren verschillende bronnen om een op feiten gebaseerde beoordeling van de inhoud te geven.

Het effect van initiatieven op het gebied van factchecking om de verspreiding van geloofwaardige informatie te bevorderen en digitale geletterdheid te verbeteren, kan worden vergroot door samenwerking met mediakanalen, sociale mediaplatforms en andere belanghebbenden.

• Digitale geletterdheid en kritisch denken bevorderen

Het is noodzakelijk om maatregelen te nemen die prioriteit geven aan het bevorderen van kritisch denken en het verbeteren van digitale geletterdheid onder het publiek.

Digitale geletterdheid verwijst naar het vermogen van een individu om informatie te vinden, te evalueren en effectief te communiceren via digitale platforms. In de strijd tegen desinformatie speelt digitale geletterdheid een cruciale rol omdat het mensen in staat stelt informatie kritisch te analyseren, betrouwbare bronnen te onderscheiden van bedrieglijke bronnen en gevallen van nepnieuws te herkennen.

Door deze vaardigheden te ontwikkelen, krijgen mensen het vermogen om weloverwogen beslissingen te nemen en zichzelf te beschermen tegen de invloed van misleidende informatie.

Mensen moeten leren om informatiebronnen kritisch te evalueren door informatie uit meerdere betrouwbare bronnen te verifiëren, beweringen op feiten te controleren en de geloofwaardigheid van auteurs of informatiebronnen te beoordelen. Deze vaardigheden cultiveren een kritische houding en bevorderen een verantwoorde uitwisseling van informatie.

• De multi-stakeholder benadering toepassen

In de voortdurende strijd tegen desinformatie kan een aanpak met meerdere belanghebbenden een effectief hulpmiddel zijn. Deze omvatten:

• Individuen;
• Opvoeders;
• Media-organisaties;
• Technologieplatforms;
• Overheden.

De rol en bijdrage van elk van de belanghebbenden zijn belangrijk bij het bestrijden van verkeerde informatie en het cultiveren van een beter geïnformeerde samenleving.

De individuen moeten hun kritische denkvaardigheden verbeteren, informatiebronnen in twijfel trekken en op verantwoorde wijze informatie delen binnen de netwerken van hun kennissen.

Onderwijsers moeten digitale geletterdheid integreren in de lesprogramma’s, terwijl mediaorganisaties strenge journalistieke normen moeten volgen en fact-checking en transparante verslaggeving moeten uitvoeren.

Sociale media en technologieplatforms moeten transparantie aanmoedigen, fact-checking tools integreren en maatregelen nemen om de zichtbaarheid van valse informatie te beperken. Op dezelfde manier kunnen ze gebruik maken van kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning (ML) om methodologieën te ontwikkelen die misinformatie kunnen bestrijden en een geïnformeerde samenleving kunnen bevorderen.

Om transparantie, verantwoording en ethiek in het gebruik van technologie te bevorderen, hebben overheden de verantwoordelijkheid om wetten en regels te ontwikkelen die onafhankelijke fact-check organisaties ondersteunen en het publiek voorlichten over de risico’s van het verspreiden van onjuiste informatie.

Conclusie

Mensen worden geconfronteerd met aanzienlijke problemen door de verspreiding van verkeerde informatie in het huidige digitale tijdperk. Door de toegenomen afhankelijkheid van sociale media en internetplatforms, verspreidt valse informatie zich steeds sneller en schaadt het vertrouwen en de publieke opinie.

Desondanks kan de impact van desinformatie worden beperkt als we een aanpak hanteren waarbij meerdere belanghebbenden betrokken zijn, zoals individuen, opvoeders, mediaorganisaties, technologieplatforms en overheden.