Oszuści nieustannie poszukują nowych sposobów na kradzież kryptowalut od niczego niepodejrzewających użytkowników.
Szczególnie upodobali sobie branżę krypto z powodu jej zdecentralizowanego charakteru, gdzie żadna osoba ani podmiot nie posiada, nie zarządza ani nie kontroluje sieci.
Innymi słowy, brak banków czy centralnych władz, które mogłyby wykrywać podejrzane działania, w połączeniu z nieodwracalnym charakterem transferów kryptowalut, potęguje podatność tej branży na działalność cyberprzestępców.
Dla zobrazowania problemu, spójrzmy na dane Federalnej Komisji Handlu (FTC). Między styczniem 2021 roku a czerwcem 2022 roku więcej niż 46 000 osób zgłosiło utratę łącznie ponad 1 miliarda dolarów w kryptowalutach na skutek oszustw. Choć te liczby obejmują tylko zgłoszone przypadki, są one alarmujące.
Aby chronić swoje zasoby, warto znać różne typy scamów. W naszym artykule omówimy 10 najczęstszych oszustw kryptowalutowych w 2024 roku.
10 najczęstszych oszustw kryptowalutowych w 2024 roku
10. Oszustwa kryptowalutowe w mediach społecznościowych
Jednym z najbardziej powszechnych rodzajów krypto scamów są te, które wykorzystują platformy mediów społecznościowych. Przestępcy podszywają się pod celebrytów lub znane marki, aby promować swoje oszukańcze schematy.
Twitter, Instagram i TikTok to trzy popularne platformy, na których często dochodzi do próby oszustwa. Chociaż podjęły już kroki, aby zwalczać tego rodzaju praktyki, nadal są pełne botów promujących fałszywe aplikacje, projekty lub giełdy kryptowalut.
W czerwcu 2023 roku Europejska Organizacja Konsumentów (BEUC) opublikowała raport, w którym oskarżyła platformy social mediów o umożliwianie oszustw związanych z aktywami cyfrowymi.
W 20-stronicowym dokumencie BEUC podkreśliła, że platformy takie jak Instagram i TikTok mają luźne polityki, które pozwalają oszustom na naciąganie niczego niepodejrzewających nastolatków.
Dobrą wiadomością jest to, że ochrona przed oszustwami kryptowalutowymi w mediach społecznościowych jest stosunkowo łatwa.
Zachowaj szczególną ostrożność, gdy angażujesz się w viralowe projekty kryptowalutowe. Dokładnie sprawdzaj informacje i źródła aby upewnić się, że nie padniesz ofiarą oszustów.
9. Oszustwa kryptowalutowe związane z AI
Dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji (AI) umożliwia oszustom opracowanie nowych metod manipulacji. Używają oni chatbotów AI lub wirtualnych asystentów do nawiązywania kontaktu z ludźmi.
Udzielają porad inwestycyjnych, promują nieistniejące tokeny i initial coin offerings (ICO), lub oferują fałszywe, wysoko oprocentowane możliwości inwestycyjne.
Ponadto, AI pozwala oszustom na zakwestionowanie tzw. społecznych dowodów pracy (social proof-of-work), które zakładają, że projekty kryptowalutowe z dużą liczbą zwolenników online są autentyczne.
Dzięki sztucznej inteligencji przestępcy mogą łatwiej oszukiwać ludzi, tworząc iluzję popularności i wiarygodności. Dlatego musisz być szczególnie ostrożny. Zawsze przeprowadzaj dokładny research przed zainwestowaniem w jakikolwiek projekt.
Co więcej, przy pomocą mediów społecznościowych i treści generowanych przez AI, oszuści organizują skomplikowane schematy pump-and-dump.
Sztucznie zawyżają wartość tokenów, by następnie sprzedać swoje udziały z dużym zyskiem i pozostawić inwestorów z bezwartościowymi aktywami. Technologia AI pozwala im na automatyzację i skalowanie działań oszukańczych, co podnosi skuteczność krypto scamów.
Warto jednak pamiętać, że sztuczna inteligencja może również służyć do zwalczania oszustw online. Na przykład naukowcy z Uniwersytetu Stanowego San Diego opracowali system AI do wykrywania i ujawniania scamów związanych z rozdawaniem kryptowalut na Twitterze.
Tego typu narzędzia pomagają w ochronie użytkowników przed oszustami i przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa kryptowalut.
8. Fałszywe rekomendacje gwiazd
Oszuści często wykorzystują znane postacie ze świata show biznesu, aby zwabić fanów i promować fałszywe projekty kryptowalutowe.
Bez wiedzy celebrytów, ich twarze są używane do promowania oszukańczych schematów. Do najbardziej popularnych osób, których wizerunki były wykorzystywane w ten sposób, należą książę Harry i Meghan Markle, Bill Gates, Mark Zuckerberg oraz Sir Richard Branson.
Jednym z najbardziej podstępnych oszustw związanych z fałszywymi rekomendacjami był deep fake Elona Muska, w którym fałszywy Musk promował nowy projekt kryptowalutowy.
W wideo twierdził, że uczestnicy mogą zarobić 30% zwrotu z inwestycji w ciągu trzech miesięcy. Niestety, zamiast wypłaty zysków, inwestorzy stracili środki finansowe.
Aby chronić się przed fałszywymi rekomendacjami gwiazd, zweryfikuj autentyczność projektu, jego członków zespołu oraz wszelkie powiązane polecenia zanim zaangażujesz się w nową inicjatywę lub możliwość inwestycyjną.
Pamiętaj, że znane nazwisko nie zawsze oznacza autentyczność projektu, a dokładna analiza może uchronić cię przed oszustwem.
7. Wyłudzenia na tle uczuciowym
Wyłudzenia na tle uczuciowym to kolejny podstępny schemat, który zyskuje na popularności wśród kryptowalutowych oszustów. Przestępcy nawiązują romantyczne relacje z niczego niepodejrzewającymi osobami, aby ostatecznie skłonić je do przekazania im cennych aktywów cyfrowych.
Fałszywe związki często rozpoczynają się na platformach mediów społecznościowych lub aplikacjach randkowych, gdzie inicjowane są pierwsze rozmowy. Oszuści cierpliwie budują emocjonalne więzi. Inwestują w to dni, tygodnie, a nawet miesiące.
Gdy relacja nabierze tempa, przestępcy zaczynają manipulować swoimi ofiarami. Namawiają je do przesyłania płatności w kryptowalutach lub inwestowania w fałszywe projekty. Często twierdzą, że sami zainwestowali i osiągnęli znaczne zyski.
Po otrzymaniu płatności oszuści zazwyczaj działają na dwa sposoby. Próbują wyłudzić dodatkowe środki, przedłużając oszukańczy związek, albo nagle kończą relację i znikają bez śladu.
Jeśli nie chcesz narażać się na utratę pieniędzy, bądź ostrożny w relacjach online, zwłaszcza gdy ktoś prosi o przelew, kryptowalutę lub inwestycję. Zaufaj swojemu instynktowi. Zweryfikuj daną osobę, zanim zdecydujesz się na jakiekolwiek finansowe zaangażowanie.
6. Oszustwa inwestycyjne
Oszustwa inwestycyjne polegają na obietnicach ogromnych zysków w zamian za wczesne inwestycje w nowe projekty kryptowalutowe. Przestępcy często wcielają się w rolę menedżerów i składają nieuzasadnione obietnice wysokich zwrotów.
Ten schemat działania zazwyczaj zaczyna się od wysyłania niezamówionych ofert inwestycyjnych. Użytkownicy otrzymują wiadomości, które zachęcają ich do odwiedzenia fałszywych stron internetowych.
Na pierwszy rzut oka wyglądają one wiarygodnie, co ma przekonać cię do rozpoczęcia inwestycji i szybkiego zarabiania pieniędzy.
Zachowaj ostrożność przy otrzymywaniu niezamówionych ofert inwestycyjnych lub promocyjnych. Zwykle zawierają one fałszywe informacje. Dotyczy to e-maili, mediów społecznościowych oraz innych kanałów komunikacji. Legalne oferty inwestycyjne rzadko są przedstawiane w sposób niezamówiony.
5. Fałszywe giełdy
Fałszywe giełdy krypto to jedno z najczęstszych oszustw na rynku kryptowalut. Scamerzy tworzą nieprawdziwe strony internetowe, aplikacje, portfele lub inne platformy, aby kraść środki użytkowników. Witryny te często mają nazwy domen bardzo podobne do oryginalnych, co utrudnia ich rozróżnienie.
Początkowo platformy działają normalnie, a nawet pozwalają użytkownikom wypłacać niewielkie sumy pieniędzy, aby zyskać ich zaufanie. Jednak wraz ze wzrostem inwestycji, strona nagle zostaje zamknięta lub odrzuca prośby o wypłatę z błahych powodów.
Zanim skorzystasz z giełdy kryptowalut, dokładnie sprawdź nazwę domeny strony internetowej. Szukaj literówek lub drobnych wariacji, które mogą wskazywać na oszukańczy podmiot.
Zweryfikuj, czy giełda jest wymieniona na renomowanych stronach regulacyjnych lub posiada certyfikaty i członkostwo w organizacjach branżowych.
W Polsce Narodowy Bank Polski oraz Komisja Nadzoru Finansowego edukują obywateli na temat oszustw związanych z kryptowalutami.
Na ich oficjalnych stronach znajdziesz informacje o najczęściej stosowanych schematach oraz porady, jak się przed nimi chronić. Przed dokonaniem transakcji sprawdź, czy dana giełda znajduje się na liście ostrzeżeń KNF.
Jeśli podejrzewasz, że padłeś ofiarą oszustwa, niezwłocznie skontaktuj się ze swoim bankiem oraz zawiadom policję. Twoja czujność i odpowiednie kroki pomogą uchronić nie tylko ciebie, ale także innych.
4. Schemat Ponziego
Schemat Ponziego w kryptowalutach to fałszywy program inwestycyjny, w którym zwroty dla wczesnych inwestorów pochodzą z funduszy wpłacanych przez nowych uczestników, a nie z legalnych zysków czy inwestycji.
Są to swego rodzaju piramidy finansowe. Upadają, gdy liczba nowych inwestorów spada, co prowadzi do ogromnych strat finansowych dla uczestników.
Rozpoznanie tego typu oszustwa nie zawsze jest proste. Na przykład nieistniejący już projekt kryptowalutowy Terra (LUNA) jest uważany za duży schemat Ponziego. Co ciekawe, przed jego upadkiem w zeszłym roku wspierały go nawet renomowane firmy inwestycyjne.
Istnieją jednak pewne sygnały ostrzegawcze, które mogą pomóc w identyfikacji schematu Ponziego. Należą do nich obietnice wysokich i gwarantowanych zwrotów, brak przejrzystości co do strategii inwestycyjnej oraz presja na rekrutowanie nowych inwestorów.
Skupienie się na premiach za polecenia i struktury marketingu wielopoziomowego to kolejne alarmujące znaki.
Pamiętaj, że jeśli coś wydaje się zbyt piękne, aby było prawdziwe, prawdopodobnie takie jest. Twoja ostrożność i zdrowy rozsądek są najlepszą obroną przed tego typu oszustwami.
3. Oszustwa związane z rozdawaniem nagród
Kolejnym popularnym scamem jest „darmowe” rozdawanie nagród. Polega on na tym, że oszuści obiecują dopasować lub pomnożyć kwotę kryptowaluty, którą do nich wyślesz. Ich celem jest nakłonienie osób do przesłania swoich środków, co prowadzi do strat finansowych.
Typowy scenariusz takiego oszustwa wygląda następująco: przestępca udaje znaną osobę lub organizację i prosi użytkowników o przesłanie kryptowaluty. Transakcje w wirtualnych walutach są nieodwracalne, więc gdy wyślesz tokeny na adres „rozdania”, utracisz je na zawsze.
Warto nauczyć się rozpoznawać tego typu przekręty. Pamiętaj, że legalne rozdania lub promocje na darmowe kryptowaluty rzadko wymagają wcześniejszego przesyłania środków czy podawania informacji osobistych. Zawsze sprawdzaj wiarygodność ofert i unikaj przesyłania monet na podejrzane adresy.
2. Rug Pulls
Rug pulls to oszukańcze działania, w których deweloperzy nagle wycofują płynność lub środki z projektu zdecentralizowanych finansów (DeFi) i pozostawiają inwestorów z bezwartościowymi tokenami.
Te oszustwa często mają miejsce w inicjatywach opartych na blockchainach, takich jak Ethereum (ETH), gdzie operacje są zarządzane przez inteligentne kontrakty.
Oszuści najpierw tworzą pozornie legalny projekt. Przyciągają inwestorów i zachęcają ich do inwestowania pieniędzy lub zakupu tokenów. Gdy zgromadzą znaczną ilość środków, wykorzystują luki w smart kontrakcie, aby wycofać środki. Luki te zazwyczaj są obecne od samego początku, lecz ukryte w kodzie.
Istnieją pewne cechy charakterystyczne dla rug pulls, które mogą pomóc w ich identyfikacji. Przede wszystkim brakuje im przejrzystości dotyczącej tożsamości deweloperów lub członków zespołu. Często używają pseudonimów lub podają ograniczone informacje o swoim doświadczeniu.
Ponadto oszuści stosują fałszywe lub przesadzone twierdzenia dotyczące potencjału projektu, partnerstw czy planów na przyszłość, aby przyciągnąć inwestorów. Tokenomika tego rodzaju inicjatyw zazwyczaj faworyzuje deweloperów lub wczesnych inwestorów.
1. Oszustwa phishingowe
Phishing to popularna forma scamu online. Polega na wysyłaniu użytkownikom e-maili, które wyglądają na pochodzące od uznanych organizacji, takich jak banki, firmy hipoteczne lub duże korporacje.
Głównym celem tych oszustw jest kradzież poufnych informacji użytkownika, w tym danych logowania i numerów kart kredytowych.
Oszustwa phishingowe są znane w całym internecie, ale szczególnie rozpowszechniły się w świecie kryptowalut. Scamerzy celują w posiadaczy cyfrowych monet, aby zdobyć prywatne klucze ich portfeli, co daje im dostęp przechowywanych w nich środków.
Wysyłają e-maile z linkami do fałszywych stron internetowych i proszą użytkowników o wpisanie swoich prywatnych kluczy. Czasami skłaniają ich także do instalowania dodatkowego oprogramowania do zdalnego sterowania urządzeniem. Gdy zdobędą te informacje, mogą łatwo ukraść kryptowaluty.
Aby uniknąć potencjalnych strat finansowych, bądź wyjątkowo ostrożny przy otrzymywaniu niezamówionych e-maili, wiadomości czy komunikatów. Szczególnie wtedy, gdy proszą o podanie informacji osobistych lub zawierają pilne prośby.
Nie klikaj w zawarte w nich linki, chyba że jesteś pewien ich autentyczności.
Często kryje się pod nimi złośliwe oprogramowanie.
Zawsze dokładnie sprawdzaj adresy e-mail nadawców i adresy URL stron internetowych. Oszuści często używają adresów, które wyglądają bardzo podobnie do prawdziwych, ale zawierają subtelne różnice, takie jak literówki lub dodatkowe znaki.
Podsumowanie
Wraz ze wzrostem popularności kryptowalut, zwiększa się również liczba i różnorodność scamów związanych z tym rynkiem. Każdy działa na inny sposób, ale ich cel jest zawsze ten sam: zmanipulować niczego niepodejrzewających inwestorów i ukraść ich środki.
Kluczową rolę w zakresie bezpieczeństwa odgrywa twoja czujność. Dokładnie sprawdzaj każdą ofertę inwestycyjną i unikaj podejrzanych transakcji. Korzystaj z uwierzytelniania dwuskładnikowego, regularnie aktualizuj swoje oprogramowanie zabezpieczające i nigdy nie udostępniaj swoich prywatnych kluczy.
Jeśli podejrzewasz oszustwo, natychmiast zgłoś to odpowiednim służbom, takim jak policja. Twoje szybkie działanie może pomóc w ochronie nie tylko twoich środków, ale także innych potencjalnych ofiar.