W co grasz? Psychologiczne triki w grach wideo

Jeśli chcesz na chwilę oderwać się od rzeczywistości, masz wiele opcji do wyboru: od imprezowania z przyjaciółmi, poprzez relaks na łonie natury, po gry wideo. 

Te ostatnie przenoszą nas na moment do innego świata, w którym mamy okazję wcielić się w różnych bohaterów. Nie ulega wątpliwości, że gry wideo mogą być wciągające, a nawet uzależniające. Dlatego w tym artykule przedstawimy pokrótce najpopularniejsze triki, po jakie sięgają projektanci gier wideo, by jak najdłużej utrzymać zaangażowanie gracza.

Immersja

Projektanci gier poświęcają wiele czasu na to, by gra była interesująca i wciągająca. Oznacza to, że starają się stworzyć kompletne środowisko za pomocą dźwięku i obrazu, a następnie zachować spójność tego środowiska. Sprzęt do gier ewoluował do punktu, w którym chmury leniwie dryfują po niebie w tym samym kierunku, w którym delikatna bryza popycha trawę, podczas gdy ścieżka dźwiękowa imituje porywy wiatru, dopasowując się do ruchu.

Tego rodzaju spójność może imponować, ale wystarczy przejrzeć nagrania na YouTube, aby znaleźć usterki, które deweloperzy przegapili – postacie stworzone przez sztuczną inteligencję zamknięte w cyklicznym ruchu, skaczący kawałek krajobrazu itp. Tego typu błędy mogą być przeszkodą w budowaniu wiarygodności świata gry. Im bardziej kompletne jest uniwersum, tym szybciej się weń wciągniemy i zaczniemy identyfikować się ze swoją postacią i jej misją w tym świecie. Immersja jest zatem podstawowym narzędziem wykorzystywanym przez wiele gier typu sandbox. Ale to niejedyna taktyka, po jaką sięgają projektanci, by ich dzieło wydawało się atrakcyjne.

Fascynacja

Po co uciekać od rzeczywistości, jeśli to, do czego uciekamy, nie oferuje nic lepszego? Niektóre gry wideo koncentrują się mniej na źdźbłach trawy, a bardziej na wypełniających ekran eksplozjach, super combosach i inspirujących ruchach specjalnych. Bijatyki, strzelanki i inne gry wideo przeznaczone dla dwóch graczy opierają się w dużej mierze na czynniku wow, aby zachęcić nas do częstych powrotów.

W przeciwieństwie do gier z otwartym światem dla jednego gracza lub gier MMORPG, gry wideo oparte na czynniku fascynacji nie wciągają cię na długie godziny. W tym scenariuszu masz wybrać następną wersję, aby zagrać ze znajomymi. Tego typu gry koncentrują się na krótkotrwałej zabawie, dostarczając przesadzoną grafikę i podstawową (ale uzależniającą) rozgrywkę. Nintendo Wii było pod tym względem pionierem, wprowadzając kilka topowych tytułów, które opierały się na walce od dwóch do czterech graczy. Na pierwszy plan wysuwała się zabawa i rozgrywka, a nie realizm świata i immersja.

Progresja

Większość z nas lubi czuć, że idzie do przodu. Uczucie to jest tak silne (i tak rzadkie w prawdziwym świecie), że projektanci gier włączają elementy progresji do niemal każdej gry, niezależnie od gatunku. Jednak grami, które w największym stopniu opierają się na progresji, są gry fabularne (RPG). W rzeczywistości wielu graczy spędza godziny na zabijaniu tego samego podzbioru wrogów, aby przechodzić na kolejne poziomy, na których pokonuje się jeszcze więcej wrogów. 

Gdy gracz zaangażuje się w swoją misję, czas potrzebny na postęp wydłuża się, szczególnie w przypadku gier MMORPG, w których gracz może szybko przejść przez pierwsze kilka godzin. W ten sposób ma poczucie szybkiego postępu, zdobywając kolejne poziomy. A potem zaczynają się schody. Aby osiągnąć poziom 10, wystarczy chwila. Ale żeby dotrzeć do poziomu 20, musimy się już natrudzić. Rozłożenie osiągnięć sprawia, że gracze bardziej je cenią, a projektanci gier dobrze o tym wiedzą. 

Podobnie jak w przypadku filmów, nasze oczekiwania co do długości gry wzrosły – mniej niż 20 godzin jest uważane za bardzo krótki czas ukończenia gry RPG. Łatwym sposobem na spełnienie tego oczekiwania bez ulepszania gry jest stopniowe wydłużanie progresji, zmuszając gracza do spędzania większej ilości czasu na szlifowaniu umiejętności. Wielu graczy uważa to za tani ruch ze strony projektantów. W odpowiedzi na to deweloperzy opracowali oni pokrewną technikę, aby pomóc ukryć spowolnienie progresji: chodzi o harmonogramy nagród.

Harmonogram nagród

Awansowanie na kolejne poziomy i związane z tym nowe umiejętności są częścią ogólnego harmonogramu nagród w grach wideo. Nie chcąc, by gracz znudził się mozolnymi, czasochłonnymi zadaniami, projektanci gier oferują mu nagrody, które są niezależne od postępów. Najbardziej oczywistą z nich jest złoto lub waluta w świecie gry, którą można gromadzić w celu zakupu artefaktów. Ale istnieją również zadania poboczne, tajne przedmioty i wiele innych nagród, które gracz może zdobyć bez przechodzenia na kolejny poziom.

Gry MMORPG idą o krok dalej, wprowadzając osiągnięcia, które są całkowicie niezależne od poziomów i umiejętności potrzebnych do postępów w grze. Osiągnięcia te są zwykle odznakami lub tytułami honorowymi, które dostajemy, gdy poświęciliśmy dużo czasu na powtarzalne zadanie, takie jak zabicie 100 lub 1000 wrogów określonego typu. Nagrody same w sobie nie stanowią o dalszym rozwoju gry, ale utrzymują zainteresowanie. W ten sposób gracz ma poczucie osiągnięcia, a gra toczy się dalej na tym samym poziomie.

Sprawiedliwe zasady

Być może najbardziej oczywistą psychologiczną sztuczką stosowaną w grach wideo jest odwoływanie się do naszego pragnienia, by świat miał sens i przestrzegał pewnych podstawowych zasad. W grach wideo istnieje bezpośrednia korelacja między wysiłkiem a nagrodą. Jeśli grasz wystarczająco długo, zdobędziesz nowy poziom lub opanujesz techniki potrzebne do ukończenia większości gier, a przy tym, zgodnie z założeniem, będziesz się dobrze bawić. 

W każdym gatunku początkujący gracz odnosi wrażenie, że mechanika gry mu sprzyja. Dopiero z czasem gra staje się trudniejsza, ale nie buntujemy się, jeśli wszystko odbywa się sprawiedliwie i zgodnie z przewidywalnymi regułami. Nawet walki są tak zorganizowane, by żadna z postaci nie mogła zdominować pozostałych. Świat, w którym jesteś dobrze wynagradzany za robienie czegoś, co sprawia ci przyjemność, od razu staje się atrakcyjny.

Podsumowanie

Choć w tytule wspominamy o trikach, nie jest to do końca trafione określenie. Sugeruje kuglarskie sztuczki, jakimi artyści cyrkowi próbują nas nabrać. W większości przypadków projektanci gier stosują wyżej wymienione strategie, aby uczynić grę przyjemniejszą dla gracza. Świadomie szukają sposobów, aby ich gry były bardziej atrakcyjne i zabawne, a tym samym bardziej uzależniające.

Ostatecznie jednak to gracz decyduje o tym, ile czasu poświęci na grę i kiedy od niej wstanie. Gdyby w grach nie było progresji, harmonogramów nagród, fascynacji, immersji lub uczciwych zasad, ludzie znaleźliby inne miejsce na ucieczkę od rzeczywistości, czy to w dobrą książkę, czy całonocną zabawę w jednym z najlepszych kasyn kryptowalutowych na rynku. Z tego punktu widzenia wydaje się, że gry wideo nie są najgorszą rozrywką na świecie.