Tokenomika

Czym jest tokenomika?

Tokenomika jest terminem, który odnosi się do badania podaży, popytu, dystrybucji i wyceny kryptowalut. Wywodzi się od słów „token” i „ekonomia”, dlatego czasem mówi się także o “ekonomii tokenów”.

Tokenomika obejmuje praktycznie wszystkie aspekty kryptowaluty — począwszy od jej mechanizmu emisji i spalania, aż po użyteczność i inne cechy. Jest to więc złożony i wielodyscyplinarny temat.

Inwestorzy badają tokenomikę, aby ocenić, czy dana moneta cyfrowa ma zrównoważoną konstrukcję ekonomiczną.

Kryptowaluta może bowiem tracić na wartości z upływem czasu, jeśli jej podaż jest zbyt wysoka lub przewyższa popyt. Zjawisko to jest znane jako inflacja.

Czym jest token?

Token to kryptowaluta wydana w określonym celu lub używana jako forma wymiany na konkretnym blockchainie. Może mieć wiele zastosowań, takich jak np. zachęty związane z bezpieczeństwem, uiszczanie opłat transakcyjnych czy zarządzanie projektem (tzw. “tokeny zarządzania”).

Każdy przypadek użycia jest kluczowy dla popytu na token.

Jeśli chodzi o podaż, większość kryptowalut ma zaplanowane harmonogramy emisji zapisane w kodzie.

Pozwala to inwestorom przewidzieć liczbę tokenów, które będą w obiegu w określonym momencie.

Stopa emisji i harmonogramy są więc ważnymi czynnikami przy określaniu wskaźnika inflacji.

Wyjaśnienie tokenomiki: główne cechy

W tej sekcji przyjrzyjmy się bliżej cechom, które odgrywają kluczową rolę w podaży i popycie każdej kryptowaluty.

Emisja

Emisja to proces tworzenia nowej kryptowaluty, która wcześniej nie istniała. Stanowi fundament całego ekosystemu, dlatego podczas badania tokenomiki warto zadać następujące pytania:

• Jak token jest wydawany?
• Jaki mechanizm konsensusu stosuje jego blockchain?

W naszym przykładowym studium tokenomiki przyjrzymy się Bitcoinowi (BTC) i Etherowi (ETH).

Zaczniemy od Bitcoina, którego blockchain wykorzystuje mechanizm konsensusu Proof-of-Work (PoW).

Oznacza to, że nowe monety BTC są tworzone za każdym razem, gdy górnik dodaje nowy blok do łańcucha sieci w procesie tez. kopania Bitcoina. Nowe BTC trafia więc do obiegu za pośrednictwem górników według wcześniej ustalonego harmonogramu (później omówimy halving).

Tymczasem blockchain Ethereum używa mechanizmu konsensusu Proof-of-Stake (PoS). Opiera się on na walidatorach, którzy blokują 32 ETH w sieci, aby uzyskać szansę na walidację transakcji i tworzenie nowych bloków.

Nowo utworzone ETH jest następnie dystrybuowane do aktywnych walidatorów w każdej epoce (trwającej około 6 minut), w oparciu o ich wydajność.

Inne tokeny blockchain warstwy pierwszej (L1) i warstwy drugiej (L2), takie jak Litecoin (LTC) i Cardano (ADA), stosują mechanizmy emisji podobne do BTC i ETH.

Jednak nie wszystkie kryptowaluty mają tak skomplikowane mechanizmy emisji. Istnieją też projekty, które tworzą całą podaż tokenów na samym początku. Zazwyczaj są one sprzedawane poprzez najnowsze i najpopularniejsze ICO.

Maksymalna podaż, podaż w obiegu i kapitalizacja rynkowa

Tokenomika definiuje również maksymalną podaż oraz podaż w obiegu. W tym kontekście kryptowaluty zasadniczo dzielą się na dwa rodzaje:

• z ograniczoną podażą,
• z nieskończoną podażą.

Na przykład całkowita podaż BTC wynosi 21 milionów monet, podczas gdy ETH jest nielimitowane. Fani Bitcoina uznają jego ograniczoną liczbę za ogromną zaletę. Dzięki temu moneta jest postrzegana jako zabezpieczenie przed inflacją i uchodzi za “cyfrowe złoto”.

Z kolei podaż w obiegu to termin, który odnosi się do liczby monet aktualnie dostępnych na rynku.

Została nam jeszcze kapitalizacja rynkowa, czyli całkowita wartość projektu kryptowalutowego. Obliczysz ją, mnożąc cenę tokena (pojedynczego) przez jego aktualną podaż w obiegu.

Dystrybucja

Wiele projektów kryptowalutowych ujawnia szczegółowe podsumowanie swojej dystrybucji tokenów.

Często zdarza się, że część kryptowalut trafia do wczesnych inwestorów i funduszy venture capital w celu pozyskania środków na dalszy rozwój, a także do założycieli i członków zespołu projektowego jako bodziec motywujący do dalszej pracy.

Dystrybucja tokenów może odbywać się stopniowo, np. z okresem nabywania uprawnień (vesting), ale nie zawsze tak jest.

Generalnie strategia wprowadzania tokenów na rynek ma znaczny wpływ na ich cenę, szczególnie jeśli pierwotni posiadacze zdecydują się na sprzedaż swojej części aktywów. Dlatego warto przeanalizować projekt pod tym względem.

Spalanie

Spalanie to proces wysyłania kryptowalut na nieodzyskiwalne adresy portfeli. Zabieg ten służy do kontrolowania inflacji poprzez zmniejszenie podaży obiegowej.

Spalanie tokenów różni się w zależności od projektu. Niektóre inicjatywy decydują się na usuwanie określonego procentu podaży obiegowej losowo lub w określonych odstępach czasu.

Z kolei inne blockchainy, np. Ethereum, mają spalanie wbudowane w opłaty transakcyjne (spalana jest część opłaty).

Nie wszystkie kryptowaluty mają mechanizmy spalania (np. w sieci Bitcoin takowego nie znajdziemy). Czasem zdarza się jednak, że blockchain otrzymuje aktualizację wprowadzającą spalanie monet.

Można przywołać tutaj przykład Ethereum, które w sierpniu 2019 roku wdrożyło aktualizację „London”.

Zachęty DeFi

Platformy zdecentralizowanych finansów (DeFi) oferują użytkownikom dodatkowy zysk za blokowanie swoich tokenów w pulach płynności lub pulach stakingowych. Proces ten ma wpływ na obiegową podaż tokena, ponieważ zmniejsza presję sprzedażową.

Użyteczność

Użyteczność tokena napędza jego popyt, co ostatecznie wpływa na cenę, kapitalizację rynkową, a nawet liczbę sztuk wprowadzoną do publicznego obrotu (w przypadku ETH z powodu spalania opłat za gaz).

Na przykład popyt na ETH wynika z roli środka płatności, którą moneta pełni w Ethereum. Jeśli użytkownicy sieci nie posiadają ETH, nie skorzystają z platform DeFi, nie kupią NFT ani nie zagrają w gry blockchain.

Oczywiście spekulacje inwestorów również napędzają popyt na token. Jest to szczególnie prawdziwe podczas rynków byka, gdy inwestorzy szukają zysków z handlu kryptowalutami.

Innymi zastosowaniami tokenów są m.in. płatności, zarządzanie projektem, staking, zabezpieczanie (collateralization), czy yield farming.

Kwestie techniczne

Unikalne różnice techniczne mogą pomóc kryptowalucie wyróżnić się spośród konkurencji.

Na przykład w protokole Bitcoina co cztery lata odbywa się wydarzenie zwane halvingiem, kiedy to liczba nowych BTC tworzonych z każdym blokiem zostaje zmniejszona o połowę.

Mechanizm ten zapewnia, że tokenomika Bitcoina jest odporna na inflację.

Z kolei staking w sieci Ethereum spowodował wzrost liczby nieaktywnych tokenów ETH. Jako że monety są blokowane przez stakerów, ich liczba na rynku maleje, co może pozytywnie wpłynąć na cenę Etheru.

Dlaczego tokenomika jest ważna?

Tradycyjne metody wyceny stosowane do ewaluacji aktywów takich jak akcje nie są w pełni kompatybilne z inwestowaniem w kryptowaluty.

Każda cyfrowa moneta ma unikalny zestaw właściwości (podaż, emisję i aspekty techniczne), które można zbadać tylko poprzez analizę tokenomiki.

Dlatego należy wziąć ją pod uwagę przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

Dzięki analizie tokenomiki można zawczasu zidentyfikować potencjalne zagrożenia, niesolidne projekty kryptowalutowe oraz tokeny wysokiego ryzyka. Oto kilka ważnych pytań, nad którymi warto się zastanowić:

• Jaka jest użyteczność tokena?
• Czy istnieje naturalny popyt na daną kryptowalutę, który pomoże jej przetrwać rynek niedźwiedzia?
• Czy koncentracja tokenów w rękach wczesnych inwestorów i członków założycieli stanowi ryzyko dla inwestycji?
• Który token wyróżnia się na tle konkurencji największą odpornością na inflację?

Podsumowanie

Tokenomika to fascynujący temat. Jest dynamiczna i ciągle ewoluuje.

Dziedzina ta łączy w sobie ekonomię, teorię gier, psychologię rynku, informatykę i wiele innych kwestii.

Oznacza to, że inwestorzy muszą przeanalizować główne czynniki wpływające na wartość tokena podczas badania jego potencjału.