Czym jest Web 5.0?
Web 5.0 lub web5 to zdecentralizowana sieć peer-to-peer (P2P) i platforma opracowana na blockchainie Bitcoin, która została zaprojektowana do obsługi zdecentralizowanych aplikacji (dApps) i protokołów.
Główną ideą stojącą za jej architekturą jest zapewnienie użytkownikom anonimowości, dając im możliwość zachowania kontroli nad swoją cyfrową tożsamością i danymi bez przekazywania ich nieodpowiedzialnym dostawcom zewnętrznym.
Kiedy wynaleziono Web5?
Termin Web5 pojawił się po raz pierwszy, gdy Tim Berners-Lee, wynalazca World Wide Web, wygłosił Ted Talk w 2009 roku, który zdefiniował jako „otwartą, połączoną, inteligentną sieć”.
Następnie w 2022 r. Jack Dorsey, były dyrektor generalny Twittera i obecny dyrektor generalny Square, wydał zmienioną wersję koncepcji, wraz z uruchomieniem platformy Web5 zaprojektowanej przez TBD, która umożliwiłaby dApps i protokoły.
Web5: An extra decentralized web platformhttps://t.co/LDW3MZ8tON
— TBD (@TBD54566975) June 10, 2022
TBD argumentuje, że w obecnym modelu sieci użytkownicy nie są właścicielami swoich danych ani tożsamości online, ale zamiast tego polegają na firmach zewnętrznych, które prowadzą ich konta, w których dane użytkowników i dane online stają się własnością strony trzeciej.
Główne elementy Web5
W ramach modelu Web5 użytkownicy mogliby korzystać ze zdecentralizowanych aplikacji internetowych i protokołów, zapewniając użytkownikom zarządzanie własnymi tożsamościami.
Logując się do aplikacji internetowej, użytkownik weryfikowałby swoją tożsamość w sposób zdecentralizowany.
Istnieją cztery główne komponenty, które to umożliwiają:
- Zdecentralizowane platformy internetowe
Są to platformy, które umożliwiają programistom tworzenie zdecentralizowanych aplikacji (dApp), które nie są zbudowane na blockchainie. Oznacza to, że dane nie są na nich przechowywane.
- Zdecentralizowane węzły sieciowe (DWN)
Są to mechanizmy przechowywania danych i przekazywania wiadomości, które pomagają funkcjonować zdecentralizowanym aplikacjom internetowym.
- Weryfikowalne dane uwierzytelniające
Są to standardy tworzenia niezależnie weryfikowalnych oświadczeń o innych osobach lub podmiotach. Przykłady obejmują dowód zatrudnienia lub prawo jazdy.
- Zdecentralizowane identyfikatory (DID)
Są to samodzielnie generowane i posiadane identyfikatory, które pomagają w uwierzytelnianiu i potwierdzaniu tożsamości. Składają się z długiego ciągu tekstu, który składa się z identyfikatora schematu URL, identyfikatora metody DID, identyfikatora specyficznego dla metody DID.
Jak działa Web5?
Deweloper używałby zdecentralizowanej platformy internetowej do pisania własnych zdecentralizowanych aplikacji internetowych – aplikacji, które nie są zbudowane na blockchainie i nie przechowują bezpośrednio danych.
Aplikacja używałaby następnie zdecentralizowanych identyfikatorów, aby umożliwić użytkownikom identyfikację w aplikacji. Identyfikatory te działają jako alternatywa dla adresów e-mail i nazw kont, których witryny Web 2.0 używają do identyfikacji użytkowników.
Kluczową różnicą między zdecentralizowanymi identyfikatorami jest to, że nie są one zarządzane przez scentralizowanego dostawcę lub zaufany organ, ale przez użytkownika końcowego, który może zdecydować, czy jego tożsamość ma być wykrywalna, czy nie.
Ważne jest, aby pamiętać, że identyfikatory te działają wraz z weryfikowalnymi danymi uwierzytelniającymi, co oznacza, że dwie strony nie muszą sobie ufać, aby się zaangażować.
Na przykład, jeśli użytkownik próbuje połączyć się ze zdecentralizowaną aplikacją finansową, dostawca może zażądać weryfikowalnych danych uwierzytelniających z portfela tożsamości użytkownika, takich jak dowód bankowy lub dowód osobisty.
Wszystko to opiera się na zdecentralizowanych węzłach internetowych, z których zdecentralizowane aplikacje internetowe zbierają dane.
Węzły mają adres DWN, którego aplikacje mogą używać do komunikacji i zapewniają użytkownikom mechanizm ochrony ich danych w magazynie danych osobowych, umożliwiając użytkownikowi przekazywanie wiadomości do zdecentralizowanych aplikacji internetowych.
Czym Web 5.0 różni się od Web 2.0 i Web 3.0?
Główna różnica między Web5 a innymi wersjami sieci polega na tym, że elementy takie jak zdecentralizowane tożsamości i węzły sieciowe Web umożliwiają użytkownikom posiadanie swoich danych niezależnie od stron trzecich.
Aspekt | Web5 | Web 2.0 | Web3 |
Własność danych | Użytkownicy mają własność danych | Dane kontrolowane przez dostawców usług | Dane kontrolowane przez dostawców usług |
Zdecentralizowanie | Tak | Nie | Częściowo |
Kontrola użytkownika | Użytkownicy mają większą kontrolę | Ograniczona kontrola | Ograniczona kontrola |
Uwierzytelnianie | Używane zdecentralizowane identyfikatory | Uwierzytelnianie przez dostawcę usług | Uwierzytelnianie przez dostawcę usług |
Przechowywanie danych | Węzły danych należące do użytkowników | Serwery dostawców usług | Serwery dostawców usług |
Zależność od stron trzecich | Niezależność od stron trzecich | Zależność od stron trzecich | Zależność od stron trzecich |
Prywatność i bezpieczeństwo | Zwiększona prywatność i bezpieczeństwo | Ograniczona prywatność i bezpieczeństwo | Częściowa prywatność i bezpieczeństwo |
Wersja World Wide Web skoncentrowana na prywatności
Choć wersja Web 5.0 jeszcze nie powstała, w teorii będzie pierwszą wersją sieci oferującą użytkownikom większą własność nad swoimi danymi, co da im większą kontrolę nad tym, jakie podmioty mogą uzyskać do nich dostęp.
Ostatecznie ma to na celu zapewnienie, że dostawcy nie będą mieli możliwości przetwarzania i przechowywania danych użytkowników bez ich zgody.